Αρχικά, κεντρικά χαρακτηριστικά της της φιλελεύθερης δημοκρατίας, όπως διαμορφώθηκε στη Δύση κατά τον Διαφωτισμό, είναι η συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων, η ισότητα των πολιτών απέναντι στον νόμο και η διασφάλιση της ελευθερίας έκφρασης, σκέψης και συμμετοχής στα κοινά. Σε μια δημοκρατία, η εξουσία ασκείται βάση νόμων, οι οποίοι ψηφίζονται από μια κυβέρνηση που εκλέγεται με ελεύθερες εκλογές. Το δικαίωμα στη δίκαιη δίκη και η διασφάλιση της διάκρισης των εξουσιών, είναι βασικές πτυχές της δημοκρατίας.
«Η εκτελεστική εξουσία του σύγχρονου κράτους δεν είναι παρά μια επιτροπή που διαχειρίζεται τις κοινές υποθέσεις όλης της αστικής τάξης.»1
Ωστόσο, ο Μαρξ θεωρούσε ότι όλοι οι αστικοί θεσμοί καταλήγουν να λειτουργούν για να εξυπηρετήσουν την αστική τάξη και για να διαιωνίσουν την κυριαρχία της πάνω στην εργατική τάξη, καθώς δεν αγγίζουν τις ταξικές ανισότητες. Με βάση την οπτική του, το κάθε πολίτευμα προκύπτει σαν μέρος του εποικοδομήματος, που υποστηρίζει την αστική εξουσία, η οποία θεμελιώνεται στο πεδίο της οικονομίας και της παραγωγής και στη συνέχεια παράγει ιδεολογία και θεσμούς για να καθιερώσει την κυριαρχία της. Για τον Μαρξ η πραγματική δημοκρατία προϋποθέτει την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο μέσα σε μια σοσιαλιστική κοινωνία, που θα οικοδομηθεί μετά την κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη.
Μια βασική επισήμανση σε σχέση με την μαρξιστική οπτική, είναι ότι η αστική δημοκρατία είναι πιο εξελιγμένη σε σχέση με τις συγκεντρωτικές μοναρχίες του Μεσαίωνα, καθώς ανήκει στο αστικό εποικοδόμημα. Την παραδοχή αυτή, κάνει και ο ίδιος ο Μαρξ, ο οποίος αναγνωρίζει το εκσυχρονιστικό έργο της αστικής τάξης κατά την εξάλειψη του φεουδαρχικού τρόπου οργάνωσης της παραγωγής και των θεσμών που υπήρχαν στις προκαπιταλιστικές κοινωνίες. Αυτός είναι και ο λόγος που η πάλη για την προάσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων παραμένει πάντα επίκαιρη.
«Η αστική τάξη, ιστορικά, έχει διαδραματίσει έναν εξαιρετικά επαναστατικό ρόλο. Η αστική τάξη, όπου και αν επικράτησε, έχει καταργήσει όλες τις φεουδαρχικές, πατριαρχικές, ειδυλλιακές σχέσεις. Έχει ανηλεώς διαρρήξει τους πολύχρωμους φεουδαρχικούς δεσμούς που έδεναν τον άνθρωπο με τους “φυσικά του ανωτέρους”, και δεν έχει αφήσει να μείνει καμία άλλη σχέση μεταξύ ανθρώπου και ανθρώπου εκτός από το γυμνό προσωπικό συμφέρον, από την ψυχρή 'μετρημένη πληρωμή»2
Ακόμη και σήμερα, οι χώρες που έχουν μοναρχία, ισχυρό ρόλο της θρησκείας στη κοινωνική ζωή και έλλειψη δημοκρατικών δικαιωμάτων, είναι φανερό ότι δεν έχουν εκσυγχρονιστεί πλήρως κοινωνικά και διατηρούν πολλά στοιχεία του προκαπιταλιστικού εποικοδομήματος. Παραδείγματα τέτοιων χωρών είναι το Ιράν και η Σαουδική Αραβία, όπου η ύπαρξη θρησκευτικής αστυνομίας και η άγρια καταπίεση της γυναίκας θυμίζουν ένα αρκετά μακρινό παρελθόν της Ευρώπης.
Πηγές
1 και 2: Το κομουνιστικό Μανιφέστο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου